مصاحبه باخبرگزاری آناج نشرکتاب
تبریزیم به نقل از پایگاه خبری آناج، فانی تبریزی: متاسفانه بیشتر ناشران آذربایجان شرقی به چشم تجارت به کار نشر می نگرند و دید فرهنگی نسبت به موضوع ندارند و تا زمانی که این مشکل پا بر جاست نویسندگان جوان و تازه کار شناسایی نخواهند شد.
برای مطالعه کامل متن گفتگو به ادامه مطلب مراجعه فرمایید
سرویس فرهنگ و هنر آناج : عباس داداش زاده متخلص به «فانی تبریزی» شاعر و نویسنده شهیر آذربایجان است كه در عرصه ی عرفان و ادب صاحب دهها كتب تألیفی و تحقیقی ارزشمند است.وی از شاگردان موفق زنده یاد استاد عابد تبریزی است و در منظر بزرگان، مظهر شعر عرفانی و اسلامی ایران زمین است و اشعاری كه از كانون احساس و ایمان ایشان تراویده در نوع خود بدیع و كم سابقه است، به گونه ای كه ارج ادبی بعضی از ابیات، حتی با آثار و اشعار برخی از بزرگان شعر پارسی برابری می كند.
گفتگوی اختصاصی آناج را با وی می خوانیم:
آناج: به نظر شما وضعیت فرهنگ و هنر در ایران اسلامی به خصوص در استان آذربایجان شرقی چگونه است؟
*سؤال خیلی کلی است و عرصه فرهنگ و هنر خیلی وسیع است و اول باید از زبان حافظ علیه الرحمة به خودم بگویم که : ای مگس عرصه سیمرغ نه جولانگه توست. به نظر من خیلی آشفته است و آنچه مردم محترم و مسئولین عزیز به آن فکر نمی کنند یا بهتر است اصلاح کنم زیاد به فکرش نیستند! مسئله فرهنگ و هنر است. ایران با پشتوانه بسیار عظیم و ارزشمند فرهنگی، تاریخ درخشانی داشته و مملؤ از بزرگانی است که نه تنها از مفاخر کشور بلکه جهان محسوب می شوند و خطه مشک بیز آذربایجان نیز در خصوص تربیت و پرورش مفاخر فرهنگی کشور شاید حائز رتبه اول در ایران باشد، بزرگانی چون: نظامی، خاقانی، صائب، عارف شبستری، علامه طباطبائی، علامه امینی و بسیاری از بزرگان دیگر. ولی الان فعالیت چشمگیری مشاهده نمی شود.
آناج: علل و عوامل گسیختگی فرهنگی را در چه می بینید؟
*اول، پیشرفت سریع تکنولوژی و ارتباط فرهنگهای مختلف با یکدیگر که هر چقدر انسان از طبیعت فاصله گرفته، بیشتر گرفتار شده است. دوم، بها ندادن به اهل فرهنگ و هنر و ادب و فراموش شدن آنها در جامعه. سوم، مهاجرتهای بی رویه و بدون برنامه ی روستائیان و شهرنشینان به شهرها و کشورهای مختلف و تلفیق فرهنگ و اندیشه های متفاوت که غالبا بدون برنامه ریزی صورت گرفته و تاثیرات منفی فراوانی داشته است. چهارم، فراموش کردن رویدادهای مهم تاریخی چرا که تاریخ آئینه عبرت برای آیندگان است تا صلاح خود را در آن بنگرند و عبرت گیرند. و در آخر، سیاست زدگی مردم و مسئولین فرهنگی، طوری که در امور فرهنگی و هنری نیز اعمال سیاست می کنند در حالی که باید نظارت داشته باشند تا اهل فرهنگ و هنر کار خودشان را بکنند مگر اینکه سیاستمداران نیز از اصحاب فرهنگ و هنر باشند که ظاهرا غیر ممکن به نظر می رسد.
آناج: وضعیت نشر کتاب و مطالعه در ایران را چگونه ارزیابی می کنید؟
*متاسفانه وضعیت نشر کتاب اسف بار است و آمار رسمی نشان می دهد که نشر کتاب در عرصه فرهنگی کشور جایگاه خوبی ندارد و تیراژ کتاب در ایران گواه خوبی است تا مسؤلین فرهنگی محترم نگران باشند. البته از مسؤل محترمی که حتی در عمرش شاید یک کتاب هم نخوانده باشد هیچ انتظاری نمی رود. پایین بودن تیراژ کتاب نسبت به جمعیت 75 میلیونی ایران جای بسی تاسف است. گاهی هزار جلد و گاهی پانصد جلد. در حالی که در اروپا کمتر از صد هزار جلد تیراژ ندارند. در فرانسه بیشتر کتاب ها با تیراژ سیصد و پنجاه هزار جلد چاپ می شود و این در حالی است که جمعیت فرانسه 55 میلیون نفر هست. طبق آمار، سال 1991 در اروپا به ازای هر یک میلیون نفر جمعیت 802 عنوان کتاب منتشر شده، اما در قاره آسیا در همان سال به ازای یک میلیون نفر، 70 عنوان و در قاره آفریقا 20 عنوان کتاب منتشر شده است. خیلی مهم است کشورهای در حال توسعه که 80 درصد جمعیت جهان را تشکیل می دهند، کمتر از 30 درصد کتابهای جهان را تولید می کنند و کشورهای توسعه یافته با جمعیتی در حدود 20 درصد جمعیت جهان، 70 درصد کتابهای جهان را تولید می کنند. بعضی از مسئولین محترم فرهنگی اعلام می دارند که دلیل این امر گرانی کاغذ و قیمت کتاب است در حالی که کالاهای گران قیمت غیر ضروری تر از کتاب است که مردم خریداری می کنند. گاهی بابت یک گلدان یک میلیون تومان هزینه می کنند. مشکل فراتر از آن است. استاد بهاء الدین خرمشاهی در یک مصاحبه تلویزیونی متذکر شدند که بسیاری از اساتید دانشگاه، روشنفکران، پزشکان، مهندسان، کارمندان عالی رتبه، وکلای قضات و تاجران بزرگ کتاب نمی خوانند.
آناج: به نظر شما چگونه می توان مردم را تشویق کرد تا به مطالعه و کتابخوانی روی آورند؟
*مطالعه در لغت به معنی اطلاع یافتن است. مطالعه از نیازهای انسان سالم است و به این علت انسان شناسان، انسان را موجودی جستجوگر تعریف کرده اند. مطالعه، خوراک روح و فکری انسان است و اساسا فکر الهه بشر است. اگر انسان فکر و اندیشه نداشته باشد به دردی نمی خورد. تمام انسان های فرهیخته، عالمان و دانشمندان و ائمه معصومین (ع) انسانها را به مطالعه کتاب و تفکر دعوت نموده اند. در قرآن 322 بار کلمه «کتابت» همراه با مشتقاتش آمده که بیانگر جایگاه علم و تاثیر کتابخوانی در رشد و پیشرفت جامعه بشری و انسان افلاکی است. بزرگترین مشکل بشریت خاکی شدن اوست، متاسفانه حالا بیشتر بشریت سرگرم بازی با خاک است و کاری با افلاک ندارد. حافظ شیرازی آن عارف دل آگاه چه خوب و ملموس درد بی درمان این انسان خاکی را بیان فرموده است:
تو را از کنگره عرش می زنند صفیر ندانمت که در این دامگه چه افتاده است
خلاصه انسان باید از دوران کودکی با برنامه ریزی درست برای مطالعه تربیت شود. سعدی علیه الرحمة می فرماید: گر تربیت شود ز ملک بگذرد بشر
آناج: در خصوص روی آوردن مردم به کتابخوانی چه پیشنهادی دارید؟
- حمایت ویژه از نویسندگان، هم به لحاظ مادی هم به لحاظ معنوی، تا جایی که نویسنده مشکل معیشت مادی نداشته باشد.
- حمایت از ناشران محترم و مؤلفان عزیز جهت تولید کتابهای خوب و ارزشمند با سبک های جدید و نوآوری خاص
- ترویج فرهنگ کتابخوانی در بین مردم توسط صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و سایر رسانه ها
- واگذاری مسئولیت های فرهنگی و هنری به اصحاب فرهنگ و هنر
- استفاده شایسته از نیروهای فرهنگی و امکانات دولت در سازمانهای فرهنگی،هنری و تبلیغاتی در سراسر کشور
*راضی نیستم. باید بسیار کار شود. متاسفانه بیشتر ناشران محترم به چشم تجارت به کار نشر می نگرند و دید فرهنگی نسبت به موضوع ندارند و تا زما نی که این مشکل پا بر جاست نویسندگان جوان و تازه کار شناسایی نخواهند شد. البته بعضی از آنها حق دارند چون حمایت مالی نمی شوند و اگر قرار باشد صرفا کار فرهنگی انجام دهند ورشکسته می شوند.
آناج: چرا کتاب بسیار ارزشمند «دلدادگان توحید» در تهران به چاپ رسید؟ آیا استان ما استحقاق چاپ چنین کتابهایی را ندارد؟
*کتاب دلدادگان توحید توسط دارالکتب اسلامیه که از انتشارات بین المللی و معتبر است به چاپ رسیده. بیشتر کارهای دارالکتب اسلامیه فرهنگی و مذهبی است و ناشر دلدادگان توحید که پژوهشی در زندگی و آثار و اندیشه بزرگان آذربایجان است، انتخاب خود من بوده است. راستش را بخواهید ناشران استان ما در این نوع کتابها سرمایه گذاری نمی کنند. مشکلات بسیار است و حل نشدنی!
آناج: به عنوان آخرین سؤال، آیا دوستداران فرهنگ و هنر از کارکرد فرهنگی کشور راضی هستند؟
*بیشتر آنها راضی نیستند. چون چه از نظر معنوی و چه از نظر مادی مورد بی مهری قرار گرفته اند و جایگاه بیشترشان مشخص نیست و از این مسئله رنج می برند. لازم به یادآوری است که حفظ منزلت بزرگان و ارزش دادن به مفاخر و هنرمندان، در واقع ارزش دادن به جایگاه فرهنگ و هنر است نه به هنرمند، چون فرد هنرمند نیازی ندارد که معرفی شود و منزلت پیدا کند، یعنی این معرفی ها چیزی به ارزش وجودی او نمی افزاید بلکه در نهایت علاقه مندان به علم و فرهنگ از آنها بهره خواهند برد.
از گفتگوی صمیمانه شما با خبرگزاری آناج بسیار سپاسگزارم
من هم از شما و همکاران گرامی خبرگزاری خوب آناج کمال تشکر را دارم.