آیینی و عاشورائی فارسی

گوهر عشق

علی اصغر(ع)

خواهم اي ياران كنم چون ني، نوا

تا زدل گويم حديث نينوا

اي خدا دستي زپا افتاده را

تا بگويم ماجراي كربلا

روز عاشوراست و روز عشق و خون

روز جانبازّي مردان خدا

نغمة تسبيع ذرّات جهان

كرده پر، گوش سمك را تا سما

ذكر يا قدّوس از لاهوتيان

مي‌نوازد گوش هر درد آشنا

علّت ايجاد عالم در ميان

همچو قطبي، بين اخوان صفا

سالكان از جذبة ارشاد شاه

مست استغناي حيّ كبريا

جملة اصحاب عرفان محو حال

غرق حيرت در رخ شاه ولا

طي نمودند از طلب، شوريدگان

هفت شهر عشق تا كوي فنا

گوش جان‌ها پر زبانگ «ارجعي»

محو و مات حق، برون از ماسوا

بس كه درد و رنج هجران ديده‌اند

منتظر بر وصل يارند و لقا

عقل را گفتم كه بس كن ماجرا

عشق گفتا: رو به آغوش بلا

رفتم از نزديك بينم شور عشق

شور جانبازان دشت كربلا

خيمه گاهي ديدم آنگه رشك طور

رشك خلد و غبطة حور و قصور

خيمه‌گاهي در صفا بيت‌الحرام

محرمانش آفرينش را قوام

خيمه‌گاهي پر زغيرت، پر زشور

دارد از آزادگي‌ها صد پیام

نور يزدان جلوه‌گر از قبّه‌اش

روشن از انوار حيّ لاينام

شه در او چون مه، ميان اختران

اختران، چون هاله دور آن همام

صد جهان ذوق و صفا و عشق و شور

خفته اندر قلب هر يك بي‌كلام

در زمين از زمرة افلاكيان

عاشقاني زنده دل بي‌ننگ و نام

عارفاني بينم از دلدادگي

چهرشان از آتش دل، سرخ فام

زاهداني بينم اندر كوي عشق

در عبادت بي ركوع و بي‌قيام

مست عرفان هر يك اندر گوشه‌اي

بي مي و ميانه و ساقيّ و جام

شكر حق، كز لطف ذات ذوالجلال

پيش هم جمعند مردان كرام

در خيال آمد در ناسفته‌اي

چون گل نشكفته در آغوش مام

عشق را گفتم كه هان! اصغر كجاست؟

آن كه او را صد درود و صد سلام

رهنما شد عشق، ديدم گوهري

خفته در گهواره گويا اختري

اختري در برج ايوان شرف

راز «كنت كنز» حق را متّصف

آن دُر درياي عشق و معرفت

بود اندر دُرج لاهوتي صدف

نور يزدان موج ميزد در رخش

و آن رخ از الطاف حقّ اندر شعف

خاصّه بر دور خيام آن گهر

انبيا اندر طواف از هر طرف

بهر تشريفش به فردوس برين

منتظر حوران جنّت صف به صف

كوثر و تسنيم و زمزم، سلسبيل

هر يك اندر گوشه‌اي جامي بكف

در مقام و رتبه و اصل و نسب

متصّف بودي به سلطان نجف

بي‌سخن اما لب خاموش او

صد سخن دارد به ارباب شرف

نام او اصغر، ولي در كوي عشق

اكبري بودي زاولاد خلف

طفل بود اما دليل راه عشق

آخرين قربان قربانگاه عشق

تا شنيد از گوش جان آواي عشق

آن نداي پير استغناي عشق

گفت: لبيك اي پدر، جانم فدات

مي‌خرم با نقد جان كالاي عشق

نغمة «هل من مُعينت» را به جان

من خريدارم در اين سوداي عشق

تا كنم جان را فدا در كوي عشق

عاشقم من عاشق شيداي عشق

در سرم شوق لقاي كبرياست

خود تو گويي چون كنم افشاي عشق؟

تشنة آب بقايم اي پدر

سرخوشم كن از مي ميناي عشق

لطفي اي درياي شور و اشتياق

تا رساني قطره بر، درياي عشق

ساقيا جامي دگر با دست خويش

پركن از ميخانة والاي عشق

تا در اين وادي پررنج و بلا

سرنبازم خود، مگر در پاي عشق

ساقي لب تشنه آمد سوي مام

خواند اصغر را، برون شد از خيام

مي درخشد همچو دُر دست باب

بي‌تو اي گوهر شود عالم خراب

اختري روشنگر ارض و سما

در كف خورشيد گويا ماهتاب

جملة ذارّت هستي در خروش

از نگاه ماهتاب و آفتاب

مي‌سرودي لعل شورانگيز او

با زبان بي‌زباني آب، آب

تشنه بود، اما لب نوشين او

صد حكايت مي‌نمودي از شراب

تشنه بود، اما زشكرّ خنده‌اش

ماسوا سيراب بودي بي‌حساب

ماه رويش مي‌درخشيد از ضياء

روشن از انوار رويش نُه قباب

خفته گويا در يد بيضاي شاه

«سه ولد با چار مام و هفت باب»

ديد با چشم الهي چشم شاه

در همه افلاك و انجم انقلاب

شد به سوي رزمگه با صد شتاب

تا دعاي او نمايد مستجاب

گفتم اي دل،‌ مام عصمت در كجاست؟

آن كه دل باشد به حال وي كباب

آنكه اصغر بود او را جان جان

نام وي در بين نسوان بُد رباب

دل بگفت: اي جان، چه گويم از رباب

داده صد جان از فراق آفتاب

در قمار عشق و در دلدادگي

هر چه بودش باخته، الاّ حجاب

طفل اندر دست آن آب حيات

جملة افلاك و انجم، محو و مات

شه زبان بگشود با صد درد و آه

تا مگر سيراب گردد قرص ماه

گفت: هان! اي كوفيان، كه برده‌ايد

از در حق، بر در شيطان پناه

در كدامين كيش و مذهب، منع شد

قطره آبي بر رضيع بي‌گناه

خاصّه آن باشد زاولاد علي‌(ع)

ميوة قلب نبي‌(ص) نور الاه

خواهش آب از سپاه پست و دون؟!

شهريار دين ز قومي دين تباه؟!

اي عجب! از گردش دور زمان

آه از اين درد و مصيبت آه آه

داد از آن ظلم و جفا، آن مكر و كين

داد از آن، بيداد قومي روسياه

واژگون گردد الهي آسمان

تا نبيند چشم گردون اين گناه

از كمان كينه، ناگه حرمله

زه كشيد و كرد عالم را تباه

بس كن اي فاني دگر اين ناله را

جان عالم سوختي زين ني، نوا

 

_{ياد دارم روزي از ماه صيام
ماه قرآن و دعا و اهتمام
ماه استغفار و عفو و بندگي
ماه صبر و ماه مهر و زندگي
ماه وصل عاشقان با صفا
ماه مهماني ذات كبريا
ماه كسب علم و عرفان و شعور
ماه ترك كبر و عصيان و غرور
مات و حيران بودم از افكار خويش
دل ز سوداي محبّت ريش ريش
ناگه از الطاف خلاّق ودود
گوش جان از هاتفي رازي شنود
صبح بود و وقت ترك خواب ناز
وقت كشف راز و هنگام نماز
ديدم آنگه سرخوشان وصل يار
آن قلندر مشربان كردگار
جمله بودند از تحيّر در قيام
مست انوار خداي لاينام
صف بصف اندر نياز و در نماز
غرق حيرت در جمال بي نياز
پيش آنان سرور و سلطان دين
ساقي كوثر اميرالمؤمنين‌(ع)
بود سرگرم مناجات خدا
محو توحيد و برون از ماسوا
آنچنان مست جمال يار بود
سرخوش و دلدادة دلدار بود
گو كه فارغ بود از كون و مكان
آن امام بي‌كلام انس و جان
عين عين‌ اللـه با عين بصير
شاهد انوار خلاّق قدير
نغمة «وجّهت وجْهش» هر زمان
پيچد اندر محفل لاهوتيان}

_{بگذرد آواي تكبيرش عيان
از حجابات زمين و آسمان
از قيامش انجم و افلاك و ماه
بل تمام كاينات از ماه و چاه
سرخوشند از ساغر صهباي او
مستِ مست از جام استغناي او
جملة ذرّات مست ساز او
آفرينش بود هم آواز او
ناگهان آن مظهر بود و نبود
كرد آهنگ ركوع، وآنگه سجود
از سجودش قدسيان حيران شدند
ساكنان عرش دست افشان شدند
در سجودش رازها بنهفته بود
كشف آن بايد نمود اهل شهود
تا شهنشاه عزيز سر فراز
رأس خود برداشت از مهر نماز
لرزه بر اندام اهل دل فتاد
آتش اندر جان آب و گل فتاد
ابن ملجم آن شقّي الأَشقيا
كرد خونين وجه، وجه‌اللـه را
از جفاي تيغ آن ملعون خوار
آيت شقّ‌القمر شد آشكار
هيكل توحيد شد نقش زمين
زد به سر در آسمان روح الامين
نغمة «فزت و ربّ الكعبه» را
بر زبان آورد شاه اوليا
غرق خون گرديد محراب امام
روز شد در چشم او ظلمات شام
يادم آمد سرزمين كربلا
وقت جنگ پور شير لافتي
آن زماني كه عمود آهنين
خورد بر فرق يل امّ‌البنين
آن ابوالفضل‌(ع) آن علي‌(ع) را نورعين
آن كه بودي طاقت جان حسين‌(ع)
روز شد در چشم او ظلمات شام
گشت آن شير عرين آهوي رام
دشمنان را گشت جرأت بيشتر
تاختند آن روبهان بر شير نر
آن ستمكاران اشرار زمان
دشمنان كينه جوي بي‌امان
آن سيه بختان بنموده فرار
باز برگشتند بهر كارزار
ماند سقاي حرم آن نور عين
در ميان دشمنانش بي‌معين
گفت ناگه از دل ادركني اخا
اي امام بي معين ما سوا
اي ضيابخش تمام كاينات
علّت ايجاد كلّ ممكنات
خود بفريادم رس اي جان جهان
اي مرا روح و روان، آرام جان
بس كن اي «فاني» حديث غم فزا
سوختي زين ناله جان ماسوا}

تماشای صفا

جانا مكن منعم ز ديدارت خدا را
آيينه مي‌خواهم تماشاي صفا را

عمري بود مشتاق آن رخساره هستم
كي بينم آن حُسن و جمال دلربا را

تو مظهر اوصاف حيّ ذوالجلالي
آيينه‌اي هستي جمال كبريا را

اي آفتاب برج هستي جان فدايت
كي مي‌كني روشن همه ارض و سما را

روشنگر دنيا و مافيها توئي تو
تو آية «نورٌ علي نوري» خدا را

شاهنشه كون و مكان جانا توئي تو
از بهر تو حق آفريده ماسوا را

لب تشنگان مشرب عرفان و توحيد
جويند در ظلمات دهر آب بقا را

دلدادگان عشق تو اي جانِ جانان
دارند بر لب، روز و شب ذكر لقا را

ساقي بياور جام عرفان تا بنوشيم
از دست تو آن بادة مشكل‌گشا را

اندر طريق عشق و عرفان و محبّت
شمس هدي، فلك نجاتي اتقيا را
آن را كه درد عشق، درد اوست هرگز
بر درد خود حاجت نمي‌بيند دوا را

ما را دگر ذوق و تمنّايي نمانده
خود از خدا خواهي مگر حال دعا را

تا كي بنالم از فراقت، جان فدايت
هجران تو آخر كُشد اين بي‌نوا را

وصلت اگر در سرنوشتِ من نباشد
تغيير ده يارب به لطف خود قضا را

عالم پر از درد و غم و اندوه و كين است
مر منتظر آن جلوة ايزد نما را

فرعونيان در ظلم خود طغيان نمودند
اي موسي سحرآفرين بفكن عصا را

احكام دين در دست ما بازيچه گشته
اي واي بر قومي كه نشناسد خدا را
مردم گرفتار بلاي بي‌شمارند
جانا رها كن از بلا هر مبتلا را

اي مظهر حقّ و عدالت صبر تا كي؟
با يك نظر ويران نما كاخ جفا را

لطفي كن و از پرده غيبت برون آي
تا شيخ و زاهد كم كند روي و ريا را

گفتم صبا را گر روي بر كوي جانان
از ما رسان، عرض سلام، آن آشنا را

گفتا كه كس را نيست ره بر خلوت او
الاّ كسي كو طي كند راه فنا را

گفتم كه كي بينم جمال دلربايش
گفت آن زمان كز سر نهي باد هوا را

گفتم فراقش آتشي بر دل نشانده
گفتا فراق آري كُشد اهل وفا را
گفتم كه كي از پردة غيبت درآيد
گفتا خدا داند حديث دلگشا را

گفتم چرا ديوانه گشتي باز، «فاني»؟
گفتا نمي‌بينم دگر آن مَه‌لقا را

گفتم صبوري كن صبوري كن صبوري
گفتا صبوري تا بكي، لطفي خدا را

 

جلوه توحید

امام رضا(ع)

ای جـان هـمـه عـالـمـیـان در دل غـبـرا   
وی روح سـلاطـیـن  فـنــا  در  ره تـقــوا
ای جـوهـره عـشـق و وفـا در دل شیدا
دل رفـت بـه سـودای سـر زلـف مـطـرا
جان در تب و تاب است ز هجران تو جانا

ای حـجّـت حـق سـرّ نـهـان کنز حـقایق
مـدحـت نـبـود در خــور ادراک خـلــایــق
لیکن به وصالت شده دل راغب و شایق
لـطـفـی کـن و از دل بـزدا زنـگ عـلـایق
تـوصـیـف کـنـم تـا مـگـر آن طـلـعت زیبا

نـافـذ هـمـه فـرمان تو از ماه به ماهی
از بـنـدگـیـت داده خـدا مـنـصب شاهی
کرسی و فلک،لوح و قلم،عرش الاهی
ذرّات جهان،کون و مکان،جمله کماهی
در سـیـطـرِۀ حـکـم تـو مـاهـیـّت اشیاء

نه کرسی و افلاک و زمین جمـلـه کـیهان
جوزا و اسد،قوس و حمل،عقرب و میـزان
دلو و سرطان،حوت و جدی،سنبله،کیـوان
اجـرام فـلـک،جـن و مـلـک،عـالـم امـکـان
هـسـتـنـد ز جان طـالـب فـرمـان تو شاها

ای آنـکـه بــه رخ مـوج زنـد جـلـوه تـوحـیـد
یک لمعه ز رخسار تو صد چشمه خورشید
پـیـش قـد دلـجـوی تـو خـم قـامـت نـاهـید
از جـام روانـبـخـش تـو هـر ذرّه کـه نوشید
خـورشـیـد شـد و چـرخ زنـان رفـت بـه بالا

روشـن ز جـمـالـت شده هر دیده حق بین
مـبـهـوت وقـار و کـرمـت جـمـلـه سلاطین
سرمست کمالات تو شد سوری و نسرین
مـریـخ و زمـیـن،مـشـتری و زهره و پروین
دور  حــرمــت  چــرخ  زنــان بــا دل بــیـنـا

رخسار تو ای جان جـهـان مـعـدن انوار
از شمس رخت نور خدا هـست پـدیـدار
مجذوب جـمالت شده هر عـارف بـیـدار
مهر تو دو صد جنّت و قهر تو دو صـد نار
از مـهـر تـو بـر سـالـک حـق،خـلد مهیّا

تـو جـلـوه حـق،مـعـدن عـرفانی و حکمت
تندیس صفا،عشق و وفا،شـور و مـحـبـّت
احسان و کرم،جود و عطا،لـطف و کرامت
فرزند نبی(ص)روح علی(ع)با همه دولت
مـحـبـوب خـداونـدی و  خـود  بـنـده  والـا

سـر مـسـت لـب لـعـل تـو هـر عـاشق جانان
دلـداده عـشـق تـو دو صـد بـنـده و سـلـطان
مـدهـوش تـجـّـلـای رخـت زاده عـمران(س)
در حکمت حق بنده تو را حضرت لقمان(س)
اسـتـاد  هـمـه  جـن  و  مـلـک، آدم  و حــوا

ای کـنـج خـرابــات تــو آبــاده عــرفــان
از فیض نگاهت شـده دل بیدل و حیران
خـاک حـرم پـاک تـو ای شـاه خـراسـان
مسجود ملک رشک فلک غبطه رضوان
مـنـظـور هـمـه اهـل جـهـان کعبه دلها

ای شمسه ایوان تو خورشـیـد مـمالک
وی بر همه ذرّات جهان حاکم و مـالـک
عشّاق جهان،پیر مغان،عارف و سالـک
احـرار زمـان،پـیـر و جـوان،خـیل ملایک
مـشـغـول طـواف حـرمـت بـا دل دانــا

آن گـنـبـد زرّیـن تـو بـر عـرش نـگین است
صـحـن حـرمـت روضـه رضوان برین است
عشّاق تو ای شاه جهان اهـل یقین است
مشتاق تو با خیل ملک،روح الـامین است
بر موسی جان خاک درت سـیـنــه سـینا

عـالــم هـمـه در دیـدۀ حــق بـیـن تـو زاهـق
فـرمـان تـو بـر کـون و مـکـان نـافــذ و فـائــق
پـیـمـان عـنــاصـر بــه ره عـشـق تـو واثـــق
اجــرای فــرامـیـن تــو بــر عــاشـق صــادق
چون شهد و شکر،هست بسی نوش و مهنّا

از هـمّــت مـردانـگـی و عشق و ارادت
یـاران هـمـگی با دل و جان رفته زیارت
ای حجّت حـق پادشه عشق و کرامت
هـر چـنـد بـدل مـوج زنـد شوق ضیافت
صـد حـیـف نـشـد قرعه بنام من شیدا

توفیق تشّرف نشـد امسال صد افسوس
دل خونم از این درد،نه از لطف تو مأیوس
ای کـان کـرم،مـیـر هـدی،پـادشه طوس
از دور بـود فـانـی مـسـکـیـن تـو پـابـوس
لـطـفـی کن و درمـان بـنـمـا غـصـّه ما را